Aksiyon filmleri hafızalarımıza kazınan tek cümleli kahramanlarla doludur. Mafya filmlerinde acımasız çete üyeleri ve meymenetsiz suçlular vardır. Dramalar ciddi ve gerçekçi filmlerken sulu komedi filmlerinde ise izleyicinin gaz çıkartan birine gülmesi beklenir. Macera filmlerinde egzotik mekanlar tercih edilir. Ancak bir western yazıyorsan tozlu kasabalar ve altıpatlar silahlara yer vermelisin. Bilim kurguda ise en büyük kozun uzaylılar ve geleceğin teknolojisi. Bir cinayet filmi yazıyorsan, sakın elini korkak alıştırma, burada izleyici katillere bayılır.
Film türlerini iyi kavramak çok önemlidir. Çünkü dürüst olmak gerekirse insanlar sinemaya şaşırmak için gitmezler. Kahramanın kurtulacağını, kadının sevdiğine kavuşacağını ve kötü adamların ise kaybedeceğini bilirler. Kimse bir romantik komediden hayata dair ciddi ciddi laflar etmesini beklemez.
Ancak gerçek şu ki, aşk acıtır ve bazen kötü adamların da kazandığı olur. Ancak sinemada aşk hayat iksiridir ve kahramanımız her zaman kötü adamları alt eder. Senaryo yazarken Amerika’yı tekrar tekrar keşfetmenize gerek yoktur. Satılabilir bir film çekmenin anahtarı, film türlerini iyi kavramak ve izleyicinin beklentilerini karşılayacak bir senaryo yazmaktır.
Türler ve Alt Türleri
Aksiyon: Aksiyon-komedi, Felaket filmi, Silahlı kadınlar, Savaş
Macera: Macera seven adam
Animasyon: Anime, Çocuk, Aile, Müzikal
Çocuk: Hayvan karakterli filmler, Animasyon, Müzikal
Komedi: Absürt, Aksiyon, Kara komedi, Korku-komedi, Drama-komedi, parodi, Romantik komedi, sulu komedi
Suç: Mafya, Film noir, polisiye, Suç-gerilim.
Drama: Biyografi, Mahkeme salonu draması, Dönem, Melodram, Siyasi, Romantik, Trajedi
Epik: Dönem, Tarihi kişilik, Savaş, Dini
Aile: Animasyon, Komedi, müzikal
Fantazi: Kılıç ve ejderha,
Korku: Komedi, Gençlik, Canavar, Seri katil, Doğaüstü, Zombi
Müzikal: Animasyon, Teatral, Aile
Gizem/Gerilim: Çözülmemiş gizemler, Film-noir
Aşk: Romantik komedi, Romantik dram
Bilim Kurgu: Uzaylı, Kıyamet Günü, Disütopya, Canavar ve Mutantlar, Zaman yolculuğu
Spor: Biyografi, Komedi, Dram, Aile
Doğa üstü: Komedi, Korku, Dini (Cin, büyü vs). Gerilim
Gerilim: Aksiyon, Suç, polisiye, Psikolojik, Bilim kurgu, Dini
Western: Çağdaş, Yenilikçi, Spagetthi Western, Komedi
Aşk
Aşk filmleri, hikayenin iki baş karakterin aşkı üzerine temellendirildiği filmlere denir. Bu film türü genelde aşk içinde yer alan bir diğer konu üzerinde geliştirilir. Böyle bir zorunluluk olmasa da aşk filmleri genelde şu konular üzerine yoğunlaşır: ilk bakışta aşk, yasak aşk, aşk üçgeni, aşk ve fedakarlık. Aşk filmlerinin sahip oldukları dil farklılık gösterebilir. Mutlu son ile biteceği gibi kötü bir sonla da bitebilir. Ancak aşk filmlerinin ortak özelliği, izleyicinin ağır basan duygularını uyandırmak yönündedir.
Romantik Film Örnekleri:
Milyoner: Sevdiği kızın ‘Kim Bir Milyon İster?’ bilgi yarışmasının Hint versiyonuna hayran olduğunu bildiği için bu yarışmaya katılan eğitimsiz ve fakir bir gencin hikayesi.
Aşk Her Yerde: Noel zamanı, birbiriyle dolaylı olarak kesişen sekiz aşk farklı hikayesi.
Aşk Alt Türleri:
Romantik Dram: Genelde aşkın karmaşık tarafını araştıran filmlerdir. Hikaye genelde iki kişinin arasındaki aşkı engelleyen unsur üzerine kuruludur. Romantik dramalardaki engel, ailenin onay vermemesi, yasak aşk ya da taraflardan birinin psikolojik zaafları gibi farklı niteliklere sahip olabilir. Çoğu romantik drama, aşıkların karşılaştığı engelin büyüklüğü karşısında çaresiz kalıp ayrılmaları ile son bulur. Yetersizliklerin ya da kaderin kabulu olarak da ele alınabilir.
Örnek: Titanik, Tiffany’de Kahvaltı, İncir Reçeli, Duvara Karşı
Romantik Komedi: Romantik komedi, mizah ile aşkı birleştirerek izleyicinin kalbini çalmaya çalışan türdür. Bu alt türde çok ağır konulara girilmemekle birlikte genelde iki aşık kendilerini komik durumlara düşürürler. Romantik komediler genelde, ‘gerçek aşk’ gibi ideal bir aşk tanımı etrafında şekillenirler. Sonunda ideal aşk engelin aşılması konusunda etkili olur.
Örnek: Roma Tatili, Mektubunuz Var, Kebab Connection
Gizem/Şüphe
Gizem-gerilim türündeki bir film, genelde bir gizemi çözmeye çalışan polis ya da dedektif benzeri karakterler üzerine kuruludur. Baş kahraman ipuçlarını değerlendirmek, araştırma yapmak ve akıl yürütmek gibi yöntemlere başvurarak vakayı çözmeye çalışır. Bu tür filmlerdeki en büyük gerilimi yaratan unsur ‘Kim yaptı?’ sorusudur. Bu soru da genelde görsel ipuçları ve karışık bir olay örgüsü ile oluşturulabilir.
Gizem/Şüphe Film Örnekleri:
Malta Şahini: Ortağı öldürüldükten sonra Malta Şahini’ni bulmaya çalışan bir özel dedektifin hikayesi.
Mavi Kadife: Genç bir adam psikopat bir adam ve kız arkadaşı ile yakınlık kurmaya başlar.
Chinatown: Zinaya yönelik bir vakayı araştırdığını sanan bir özel dedektif, sonunda Los Angeles şehrinin su ve elektrik şebekesinin paylaşımı için işlenen bir cinayeti ortaya çıkartır.
Gizem/Şüphe Filmlerinin Alt Türleri:
Kapalı Gizem: Katilin kimliğinin filmin sonuna kadar gizlendiği gerilim filmi türüne denir. Bu tür filmlerde olay örgüsünde gerilim ögesi daha baskındır çünkü izleyici film boyunca cinayetin kim tarafından işlendiğini bilmez. Genellikle, katil olma potansiyeli olan birden çok karakter barındırır.
Örnekler: İpucu, Doğu Ekspresi Cinayeti, Av Mevsimi, Seven.
Kara Film(Film Noir): Bir alt tür olmaktan çok 1940 ve 1950’lerde yaygın olan polisiye filmlerinde baskın olan film dilini kullanan yapımlara denmektedir. Film noir, abartı aydınlatma ve gölgelerin kullanıldığı siyah-beyaz görüntüleriyle bilinmektedir. Baş karakteri genelde alaycı ve şüpheci bir kahramandır. Çoğu kara filmde dış ses kullanılır ve olay örgüsündeki kimi ayrıntıların flashback’ler üzerinden aktarılır.
Örnekler: Sunset Bulvarı, Malta Şahini, Pickpocket, Başarının Tatlı Kokusu, Orada Olmayan Adam.
Açık Gizem: Açık gizem film türü kapalı gizem türünün tam tersidir. Bu tür filmlerde katil daha filmin başında izleyiciye gösterilmektedir. Genellikle bu tür filmler ‘kusursuz suç’ fikri üzerine kurulmuştur. Bu tür filmlerde gerilim ögesi ‘Kim yaptı?’ sorusundan ziyade cinayetin nasıl işlediğine yöneliktir.
Örnekler: Ocean’s 11, İtalyan İşi
Doğaüstü
Doğaüstü filmlerinin merkezinde hayalet, tanrılar, tanrıçalar, mucizeler, büyüler ve cinler gibi doğaüstü unsurlar yer almaktadır. Bu tür filmler genellikle cevabı bilinmeyen hayata yönelik sorular üzerine kurulu olduklarından genelde dini motifler içerirler. Bilinmeyenle meşgul olan filmler olduklarından gerilim ögesi istenildiği gibi değerlendirilebilir. Bu türde çekilen filmler genelde diğer türlerle ortaklık ederler: doğaüstü komedi, doğaüstü dram gibi.
Doğaüstü Gizem Film Örnekleri:
Hayalet: Genç bir adam öldürüldükten sonra bir medyum aracılığıyla karısı ile iletişime geçmeye çalışır.
Doğaüstü Gizem Alt Türleri
Doğaüstü Komedi Filmi: Bu tür filmler, doğaüstü film türü ögelerini bir komedi filminin olay örgüsünde değerlendirirler. Diğer alt türlere karşın, bu filmlerde hayalet gibi doğaüstü unsurlar korkutucu olmaktan ziyade mizahi özellikler taşırlar. Mizahın seviyesine bağlı olarak bu tür filmler hem genç hem de yaşlı seyirciye hitap edebilir.
Örnekler: Sevimli Hayalet, Hayalet Avcıları, Arkadaşım Şeytan
Doğaüstü Korku Filmi:Hayalet, şeytan, cin ve benzeri doğaüstü yaratıkları içeren filmlerdir. Bu türdeki çoğu filmde dini ögeler de yer almaktadır. Öte dünya, şeytan, cinlerin bir bedeni ele geçirmesi gibi konular işlenir. Dini gerilim filmlerinden farklı olarak bu film türünde dini motiflere sadık kalınmayacağı gibi oldukça sert görüntülere yer verilebilmektedir.
Örnekler: Şeytan, Halka
Doğaüstü Dini Filmler: Bu tür filmlerde dini figürler ağır basmaktadır. Dini gerilim filmlerine benzer konular işlenir. Şeytan çıkarma, cin çağırma ya da büyü yapma gibi konular filmin merkezinde yer alırlar. Genel geçer inanışların sorgulandığı filmlerdir.
Örnekler: Dabbe, Muska, Da Vinci Kodu, Dokuzuncu Kapı
Doğaüstü Gerilim: Gizem ve doğaüstü unsurların tek bir film yapısında bir araya geldiği yapımlardır. Diğer doğaüstü alt türlerinin aksine sizi koltuğunuza çivileyecek kadar gerilim içeren bir film türüdür. İzleyici filmin neredeyse her karesine dahil edilmeye çalışılır. Genelde bu tür filmlerde, olay örgüsü gizemli bir kişi ya da olay üzerine kuruludur. Film boyunca gizemin ortadan kaldırılıp gerçeğin ortaya çıkartılması için çabalanır.
Örnekler: Altıncı His, Frekans, Ölüler Diyarı
Spor
Spor filmleri, bir spor etkinliği, sporcu ya da bir spor olayı etrafında kurulur. Bu tür filmlerin merkezinde genellikle çok önemli bir spor etkinliğini yer almaktadır. Samimiyet ve etkileşim kurabilmek için bu tür filmlerde kullanılan dil çok önemlidir. Spor filmlerinin çok geniş bir alt tür grubu bulunmaktadır. Komediden, dramaya hatta gerçek kişiler üzerine kurulan filmlere kadar farklılık gösterebilirler.
Spor Filmi Örnekleri:
Düşler Tarlası: Iowa’da bir çiftçi mısır tarlasında gelen gizemli bir ses işitir ve tarlasına Chicago Black Sox takımı için bir beysbol sahası yapar.
Milyon Dolarlık Bebek: Azimli antrenörü yardımıyla genç bir kadın iyi bir boksör olduğunu kanıtlamaya çalışır.
Dar Alanda Kısa Paslaşmalar: Gerçek bir hayat hikâyesinden yola çıkılarak senaryolaştırılan film, yaşamını futbol sahalarında geçirmiş ünlü ve ünsüz insanların farklı umut ve beklentilerinin, tutkularının, aşklarının süregeldiği ve anlatıldığı bir öyküye sahiptir.
Spor Filmi Alt Türleri:
Biyografik Spor Filmi: Merkezinde geneldei tarihi öneme sahip bir sporcunun ya da bir spor takımın yer aldığı film türüdür. Bu tür filmlerde dramatik etkiyi arttırmak için gerçek bilgiler değiştirilebilir dolayısıyla kesin bilgiler içermeyebilirler. Kişinin hayatında gerçekleşen büyük olaylar üzerine kurulu olan bu filmlerde genelde sporcunun gelişimi ve üne kavuşması gibi konular işlenmektedir.
Örnekler: Öfkeli Boğa, Ali, Kazanma Sanatı, Dövüşçü
Spor Komedisi: Spor ile mizahı birleştiren film türüdür. Çoğu hafif sulu komediye kaçabilen eğilimler gösterirler. Genelde bu filmin kahramnı bir spor etkinliği üzerinden kendini ispat etmeye çalışır.
Örnekler: Space Jam, Sucu, Büyük Şamata
Spor-Drama Filmi: Spor filmiyle drama unsurlarını bir araya getiren yapımlardır. Spor dünyasının haşin ve sert tarafına daha gerçekçi bir gözle yaklaşmayı tercih eden filmlerdir. Sahip olduğu bu özellikler itibariyle daha çok olgun izleyiciye hitap eder.
Örnekler: Rocky, Cinderella Man, Looking For Eric
Spor-Aile Filmi: Merkezinde spor ile ilgili bir konusu olan ancak genel izleyici kesimine yönelik gerçekleştirilen yapımlardır. Bu tür filmlerin genelde basit bi olay örgüleri ve ilham veren bir sonları bulunur. Bu tür filmlerin yapım amacı genelde daha genç olan izleyici kesimine ulaşabilmektir. Spor-aile filmlerinde ana zirve noktası genelde ahlaki bir çatışma üzerine kuruludur.
Örnekler: Karate Çocuk,
Korku
Korku filmleri izleyicinin korku, panik, uyarma ve irkilme gibi tepkiler verdirmeye yönelik geliştirilen yapımlardır. Bu tür filmler, izleyicin en büyük kabusları üzerine giderek onlara oldukça gergin ve korku dolu anlar yaşatmayı amaçlar. Korku filmleri genellikle şeytani bir kişiliğin ya da gücün devreye girmesi ile başlar. Çoğu korku filmi hayalet, vampir, zombi gibi gerçekte olmayan varlıklar üzerine kuruludur. Korku filmleri yapıları gereği sert sahnelerin yanı sıra şiddet de içerebilirler. Kendine has örnekleri de olmakla beraber, kimi korku filmleri fantastik filmler, bilim kurgu ya da gerilim türleriyle aynı yapımda yer alabilirler.
Korku Filmi Örnekleri:
Elm Sokağı Kabusu: Başka bir dünyadan gelen şeytanı bir kişilik olan Freddy Krueger bir avuç gencin peşine düşüp onları rüyalarına girerek katleder.
Testere: İki adamı esir almış olan psikopat bir adam, tutsaklarına hayatın anlamını sorgulatacak ölüm-kalım oyunlarıyla işkence eder.
13. Cuma: Bir yaz kampın yeniden açmayı planlayan kamp görevlileri, eli bıçaklı bir katil tarafından tek tek öldürülürler.
Korku Filmi Alt Türleri:
Komedi-Korku: Geleneksel korku filmi ögelerini ve karakterlerini komediyle buluşturan yapımlara denir. Kendi içinde de, korku- kara komedi gibi alt türlere ayrılabilmektedir. Korku-komedi yapımları seyircisini korkuttuktan sonra gerilimi düşürmek için onları güldürmeyi tercih eden yapım türüdür.
Örnekler: Beter Böcek, Zombi Diyarı
Gençlik-Korku Filmi: Bu film türü genelde bir avuç genç etrafında gerçekleşen olayları içermektedir. Bu tür filmlerde genelde kalabalık bir kast yer alır ve kahraman ile kadın kahraman filmin başından beri belli edilir. Bu tür filmlerde genelde gençlere yönelik konulara yer verilir. Yıl sonu balosu ya da sevgiliyle tatile çıkma gibi sıradan etkinlikler filmin ilerlemesiyle bir kabusa dönüşür.
Örnekler: Geçen Yaz Ne Yaptığını Biliyorum, Çığlık, Texas Testere Katliamı
Canavarlı Korku: Bu tür filmler genelde canavar ve insanlardan oluşan iki kesimin arasındaki çatışma üzerine kurulur. Çoğu örneğinde yer alan canavar ‘Yanlış giden bir deney’ sonucunda oluşmuştur. Canvar çoğu kez kötü adamı canlandırırken bir kahraman ya da kadın kahraman canavarı yok ederek dünyayı kurtarır. Bu tür filmler aslında basit birere korku filmi olsalar da Canavar filmleri hem bilim kurgu hem de fantastik filmlerle iç içe bir yapıya sahiptirler.
Örnekler: Alien, Godzilla, Yaratık
Seri Katil Filmi (Slasher): Psikopat bir katil üstüne kurulmuş olan korku filmi yapımlarına denir. Bu tür filmlerde, katil kurbanlarını izleyerek çok acımasız ve unutlmaz bir şekilde tek tek katleder. Psikopat bir katil üzerine kurulu başka film türleri olmasına karşın bu türün ayırt edici özelliği son derece rahatsiz edici bir vahşet içermeleridir. Diğer korku örneklerine göre cinayetin işlenme süresi bu tür filmlerde daha fazla yer kaplar.
Örnekler: Halloween, Kanlı Sevgililer Günü, Kanlı Noel
Zombi Korku Filmi: Ölülerden oluşan akılsız insanların filmin merkezinde yer aldığı yapımlardır. Genelde zombilerin istila ettiği ve insan etiyle beslendiği durumlar içermektedirler. Doğal olarak çatışma yaşayan insanlarla yürüyen ölüler arasında gerçekleşir. Korku türüne ait olmakla birlikte, zombi filmleri aynı zamanda bilim kurgu ve fantastik sinema türlerine de girmektedir.
Örnekler: Yürüyen Ölülerin Şafağı, 28 Gün Sonra
Komedi
Komedi filmleri mizahı filmin taşıyıcı ögesi olarak kullanan yapımlardır. Komedi filmlerinde amaç eğlenceli hikaye ve karakterlerle izleyicinin gülmesini sağlamaktır. Ciddi meseleleri de konu edinen komedi filmleri olmasına rağmen çoğu mutlu bir sonla biterler. Komedi filmleri diğer film türlerine göre birden çok türü kapsamaya daha elverişlidir çünkü mizah neredeyse her türe uyarlanabilecek bir unsurdur. Komedi filmlerinin başarısı genelde tek bir yıldız oyuncunun üzerine kuruludur.
Örnekler: Salak ile Avanak, Hayvan Dedektifi, Çöpçüler Kralı, Hababam Sınıfı
Komedi Filmi Alt Türleri:
Absürt Komedi: Bu tür komedi filmleri bilinç akışına müdahale ederek mizah üreten yapımlardır. Bu tür filmlerdeki mizah genelde anlamsızdır ve aşırılıklar ile elde edilir. Sulu komedilere yönelen kısımları olsa da fiziksel güldürü daha geri plandadır. Geleneksel komedi filmlerinin aksine, mizahi dilin nasıl sağlandığına yönelik izleyiciye ipucu verilmez.
Örnekler: Monty Python ve Kutsal Kase, Hayvanlar Evi, Brian’ın Hayatı
Aksiyon-Komedi: İsminden anlaşılacağı üzere aksiyon ve komedi türlerini içerir. Aksiyon sahneleri geleneksel aksiyon filmlerine göre daha az yoğun olmakla birlikte mizah belirli karakterler üzerinden sağlanmaktadır.
Örnekler: Beverly Hills Polisi, Çılgın İkili
Kara Komedi: Eleştiri ve komedi ögelerini aynı yapı içinde kuran film yapımlarına denir. Bu tür filmlerde, genelde tabu olarak görülen kavramlar mercek altına yatırılırlar. Son derece ciddi olan konuları yine son derece mizahi bir dille ele alarak mizah ve eleştiri üretir. Bu tür filmler, izleyiciyi güldürürken aynı zamanda güldüğü için rahatsız hissetmesine neden olaylardan meydana gelmektedir.
Örnekler: Fargo, Dr. Strangelove,
Komedi-Korku: Korku ve mizah ögelerinim buluşturan film yapımlarına denir. Bu tür yapımlarda da izleyiciyi korkutmak hedeflenir ancak daha sonra izleyici kendi korkusunu gülünç bulmasına yönelik bir olay örgüsü izlenir.
Örnekler: Beter Böcek
Komedi-Dram: Önemli dozda mizah unsurları barındırmasına rağmen ciddi bir anlatıma sahip olan filmlerdir. Mizah ve dram ögeleri bu tür filmlerde neredeyse denge halindedir. Bu denge sayesinde film ciddi meselelerle ilgilenirken bu konular mizahi bir dille aktarılabilmektedir.
Örnekler: Küçük Gün Işığım, Gerçen Tenenbaum Ailesi
Parodi: Bir takım gerçeklikler üzerine kurulu olan komedi filmleridir. Genelde gerçek kişi ve ya olaylar ile dalga geçen filmlerdir. İşini iyi yapan parodiler arasında, siyasi ve toplumsal mesajların yer aldığı taşlamalar da bulunmaktadır. Sahte belgesel anlamına gelen ‘mockumentary’ de bu tür altında incelenebilir.
Örnekler: Çıplak Silah, Korkunç Bir Film, Zelig, Yahşi Batı
Romantik Komedi: Aşk ve mizahın birleşimi ile izleyicinin kalbini çalmayı hedefleyen film türüdür. Bu tür filmlerde, konu seçimi daha hafif olmakla birlikte başrolü paylaşan çiftin başına gelen komik unsurlara yer verilmektedir. Genelde, gerçek aşk gibi aşk hakkında ideal bir durum üzerine kuruludur. Sonunda, gerçek aşk engelin aşılmasını sağlar ve film mutlu sonla biter.
Örnekler: Roma Tatili, Romantik Komedi
Sulu Güldürü: Fiziksel komiklikler ya da el şakaları üzerine kurulu olan mizah içerirler. Görsel yolla aktarılan bu durumlar üzerinden izleyicinin gülmesi hedeflenir. Bu filmlerdeki mizah zamanlama ve profesyonel kişilerin fiziksel performansına bağlıdır.
Örnekler: The Dictator, Modern Times
Western
Western, 19. Yüzyılın sonlarında Amerika’nın batısında geçen filmlere denmektedir. Çoğu western filmi Amerikan İç Savaşı (1865) ile 19 yüzyıl arasında geçmektedir. Western filmlerinde yaygın olarak kullanılan temalar; Vahşi batının yeni hakimleri, Batı’nın modern hayata direnmesi, Batı ve Doğu arasındaki ayrılık, Kovboylar ve Kızılderililer arasındaki çatışma, altın madenleri gibi konulardan oluşmaktadır. Çoğu western kendi başına buyruk bir karakter etrafına kurulur ve şeref ve dürüstlük gibi erdemlerin öneminden bahseder.
Western Film Örnekleri:
Sierra Madre’nin Hazinesi: Meksika’nın Güneybatı Sınırındaki hayatın sertliği, üç adamı altın bulmak umuduyla çıktıkları yolculukta tehdit eder.
Affedilmeyen: İsteksiz ve emekli olmuş bir kiralık katil, son bir öldürme işi için iki keskin nişancıyla işbirliği yapar.
Butch Cassidy ve Sundance Kid: İki tren soyguncusu soygundan sonra Bolivya’ya kaçarlar ancak kanun peşlerindedir.
Wester Filmi Alt Türleri:
Çağdaş Western: Geleneksel western filmi motiflerini taşımakla birlikte günümüz dünyasında geçen western filmlerine denir. Çoğunlukla yine Vahşi Batı’da geçmektedirler. Bu tür yapımlar genelde modern dünyada ayakta durmaya çalışan kovboyun hikayesini anlatırlar. Bireyi incelemekle birlikte 18 yüzyıldan günümüze Vahşi Batı’nın geçirdiği dönüşümü de incelerler.
Örnekler: Yaşlılara Yer Yok, Dallas Buyers Club, Brokeback Mountain
Yenilikçi Western: 1960’lı yıllardan geleneksel western filmlerine tepki olarak doğmuştur. Özellikle kızılderilileri vahşi olarak görmemiş, hikayelerini filmlerine dahil etmişlerdir. Bu tür yapımlar aynı zamanda baş kahramanın uyguladığı yöntemin ve şiddetin doğru olup olmadığını ahlaki olarak sorgulatan filmlerdir.
Örnekler: Kurtlarla Dans, Posta Arabası, Liberty Valance’ı Kim Vurdu
Bilim kurgu-western: Western filmine bilim kurgu unsurlarının dahil edildiği film türüdür. Genelde ileri bir teknoloji kahramanların western dönemine geçmesine olanak tanır. Bu tür filmler daha hafif bir üsluba sahiptir ve daha az şiddet içerirler.
Örnekler: Geleceğe Dönüş III, Vahşi Vahşi Batı, Kovboylar ve Uzaylılar
Spagetti Western: Bu tür filmler daha çok 1960’lar ile 1970’ler arasında yapıldı. Kimi spagetti western filminde, geleneksel westernlere göre daha fazla şiddet yer almaktaydı. Bu tür filmlerdeki kahramanların geleneksel kahraman profiline göre daha az erdemi bulunmakla birlikte kahraman kovboy klişesinin karşısında durmaktaydılar.
Örnekler: İyi, Kötü ve Çirkin, Bir Zamanlar Batı’da, Kanlı Hesaplaşma
Fantastik Film
Fantastik filmler, hayalgücünün ağır bastığı fantastik unsurların yer aldığı filmlerdir. Bunlar genelde, sihir, doğaüstü güçler ya da hayali dünyalar gibi şeylerden oluşmaktadır. Kendine has bir tür olmasına rağmen korku ve bilim kurgu türleri ile aynı yapımda buluşabilen bir film türüdür. Ancak bilim-kurgu filminden farklı larak fantastik filmlerin bilimsel gerçeklerle dayalı olması gerekmemektedir. Bu özellik sayesinde izleyici tamamen farklı ve özgün bir dünyaya yolculuk yapabilmektedir. Genelde bu tür filmler, kendini sıradışı bir durumun ortasında bulan son derece sıradan bir kahraman üzerine kuruludur.
Fantastik Film Örnekleri:
Yüzüklerin Efendisi – Yüzük Kardeşliği: Genç bir Hobbit’e, etrafı ateşlerle sarılmış bir dağa götürüp yok etmesi için oldukça eski bir yüzük emanet edilir.
Star Wars – Yeni Bir Umut: Luke Skywalker Asilere katılarak kötülüklerin efendisi Darth Vader’ın elindenPrenses Leia’yı kurtarmaya çalışır.
Harry Potter ve Felsefe Taşı: Sonunda gerçek kimliğini öğrenen Harry Potter, büyü ve sihir üzerine eğitim almak için Hogwarts’a katılır.
Fantastik Film Alt Türleri:
Bangs Türü Fantastik Filmler: Konu olarak ölümden sonraki hayatı içeren film yapımlarıdır. Farklı dini değerlere uygun olarak cennet ve cehennem konularını işlerler. Bu tür filmlerde Yunan mitolojisinin kullanıldığı çok sık görülür. Bu tür filmlerin kahramanlarının edebiyattan ya da gerçek hayattaki tarihi bir kişilikten seçildiği de olur.
Örnekler: Sevimli Kemikler, Aşkın Gücü, Bir Ölüm Kalım Meselesi
İleri Fantastik: Ayrıntılı bir şekilde geliştirilmiş oldukça büyük dünyaları hatta evrenleri konu edinen fantastik film türüdür. Sıradan fantastik filmlere göre çok daha karmaşık olurlar. İç içe geçmiş olay örgüsü ve çok ince örülmüş karakterleri ile diğer türlerden ayrılır. Bu tür filmler genelde bir romanın uyarlaması olduğundan hazırda bulunan bir taraftar kitlesi bulunabilir. Yine çoğu yapımın devam filmleri de bulunur.
Örnekler: Narnia Günlükleri, Bitmeyen Öykü, Eragon
Sihir ve Kılıç Filmleri: Bu tür filmlerin olay örgüsü diğer fantastik filmlere göre daha fazla aksiyon ve heyecan üzerine kuruludur. Savaş sahneleri önemli yer tutmaktadır. Bu tür yapımlarda bir kurtarma operasyonu, prensesi kurtarmak ve doğaüstü bir canavarı yenmek gibi konularla karşılaşabilirsiniz. Burada karşılaşacağınız karakter ve dünyalar diğer fantastik film türlerinde de karşısınıza çıkan türdendir. Diğer fantastik film türlerine göre Büyü ve kılıç üzerine kurulu olan yapımların hedef kitlesi diğerlerine göre daha gençtir ve bu tür çoğu filmde animasyona başvurulmaktadır.
Örnekler: Barbar Conan, Kayadaki Kılıç, Merlin.
Gerilim
İzleyicide beklenti ve şüphe uyandırarak bir etkileşim sağlayan film türüdür. Bu tür yapımların en büyük amacı izleyiciyi diken üstünde oturtmaktır. Filmin kahramanı enelde bir sorunla karşı karşıyadır: bir yerden kaçma, bir görev, bir gizem. Tüm alt türlerinde dahil, gerilim filmlerinde yer alan tehlikeyi izleyiciye benimsetmek gerekir. Filmin başında duyurulan tehlike ya da sorun, filmin geneline yayılarak rahatsız edici, yüksek bir gerilim yaratmak için kullanılır.
Gerilim Türü Örnekleri:
Büyük Firar: İkinci Dünya savaşında geçen hikayede, kalabalık bir savaş esiri grubu Alman kampından kaçmaya çalışır.
Kuzuların Sessizliği: Bir FBI ajanı, bir seri katilin izini bulabilmek için, ünlü bir seri katil olan Dr. Hannibal Lector ile yakınlık kurar.
Gizli Teşkilat: Yabancı ajanların bir hükümet ajanı sandıkları sıradan bir reklamcı, ellerinden kurtulabilmek için tüm ülkeyi dolaşarak kaçmaya çalışır.
Gerilim Filmi Alt Türleri:
Aksiyon-Gerilim: Bu tür gerilim filmlerinde aksiyon kullanılarak heyecan yaratılır. Geleneksel aksiyon filmlerinde olduğu gibi bu film türünde de, bitmek bilmeyen bir aksiyon, dövüş, yarışlar ve kovalamacalar gibi sahneler yer almaktadır. Bu tür sahnelerdeki amaç kahramanın yüzleştiği tehlikeyi betimlemektir.
Örnekler: Zor Ölüm, Kill Bill, Geçmişi Olmayan Adam
Suç-Gerilim: Gerilim filminin sahip olduğu unsurları, suç filmlerindeki olay örgüsüyle birleştiren yapımlardır. Bu film türüne ait hikayeler, genelde bir seri katil, hırsız gibi suçluları merkezine yerleştirecel şekilde oluşturulurlar. Geleneksel suç filmlerinden farklı olarak bu film türünde hem kahraman hem de kötü adam filmin merkezinde yer alabilir. Suç-gerilim türündeki filmlerde, hem aksiyon hem de psikolojik ögeler kullanarak gerilim yaratılmaktadır.
Örnekler: Face/Off, Olağan Şüpheliler, Kaçak
Psikolojik Gerilim: Gerilim filminde kullanılan ögelere ek olarak gizem ve drama unsurları da yer alan film türüdür. Bu tü filmlerdeki şüphe psişik bir varlıktan çok zihnin kendisi tarafından yaratılır. Bu film türünde, kahramanın olayı çözüme kavuşturabilmesi için, zihinsel yetilerini kullanması gerekir. Yapıları gereği kimi psikolojik gerilim filmleri korku türüne yakınlık gösterebilmektedir.
Örnekler: Memento, Arka Pencere, Taksi Şoförü
Bilim-Kurgu Gerilim: Olay örgüsü çoğunlukla bilime dayalı ya da varsayımsal gerçekler üzerine kurulu olan film türüdür. Geleneksel bir bilim-kurgu filminde kahramanlar, kötü adamlar, ileri bir teknoloji, keşfedilmemiş diyarlar ve doğaüstü amaçlar yer alır. Bilim-kurgu gerilim türünde bu unsurlar aynı zamanda bir gerilim ve heyecan uyandırmak için de kullanılmaktadır. Bu türde çekilen filmlerin çoğunda ‘gittikçe kötüye giden bir gelecek’ fikri hakimdir. Otoriter rejimler, uzaylı istilaları ve ölümcül salgın hastalıklar bu film türünde sıklıkla başvurulan konulardır.
Örnekler: District 9, 1984, Başlangıç
Dini Gerilim: Din hakkında sorular, dini ayinler ve dini nesneleri etrafında kurulan film türüdür. Bu türde çekilen filmlerin büyük kısmı kiliseyi içerse de doğaüstü olguları konu edinip yine de belirli bir dine gönderme yapmayan örnekleri de mevcuttur. Şeytan çıkarma, cin çıkarma, dini tarikatlar gibi konulara yer verilir.
Örnekler: Şeytanın Avukatı, Dokuzuncu Kapı
Animasyon
Görüntülerin çizim ya da bilgisayar yardımıyla oluşturulduğu film türüdür. Başlangıcından günümüze animasyon filmleri hayalgücü ve yaratıcıkla iç içe olmuştur. Hayvanları dile getirip nesneleri canlandırabilen bu film türünde çocuk ve peri masalları gibi hikayeler kolaylıkla işlenebilmektedir. Günümüzde animasyon film türü, tüm kuşakları kapsayacak çeşitlilikte örnekle vermektedir. Animasyon bir görselleştirme tekniği üzerine kurulu olduğundan işlenen konu ve tür istenildiği şekilde değişiklik gösterebilmektedir.
Animasyon Film Örnekleri:
Şaşkın İmparator: Bir lamaya dönüştürlen bencil imparator, yeni edindiği arkadaşlarının yardımıyla bir yolunu bulup tahtını geri almaya çalışır.
Kayıp Balık Nemo: Bir palyaço balığı, mercan resifindeki evinden kaçırılan oğlu Nemo’yu bulmak için denizleri aşan bir su altı macerasına atılmak zorunda kalır.
Coraline: Küçük bir kız yaşadığı dünyaya çok benzeyen alternatif bir dünya keşfeder ancak çok geçmeden her şeyin gerçek yüzünü görecektir.
Animasyon Filmi Alt Türleri:
Anime: Kökeni Japonya olan bir animasyon türüdür. Önceleri Doğu ve Güneydoğu Asya bölgesinden popülerlik kazanan bu tür daha sonra dünya çapında takipçi kazanmıştır. Bu yapımlarda hem elle çizim hem de bilgisayar destekli görselleştirme yöntemleri kullanılmaktadır. Çoğu başarılı bir çizgi roman, bilgisayar oyunu ya da televizyon dizisinden esinlenerek üretilmektedir. Görsel stilin çok ön planda olmasından dolayı, çoğu takipçisi anime’yi bir snat dalı olarak görmektedir. Çoğu filmde Japon resim ve kaligrafi sanatının izlerini görmek mümkündür.
Örnekler: Ponyo, Ruhların Kaçışı, Gökteki Kale
Yetişkin Animasyonu: Yetişkin bir izleyici kitlesini hedefleyen animasyon yapımlarıdır. Geleneksel bir animasyon filminden daha sofistike bir hikaye üzerine kuruludur. Yetişkinlere yönelik konuları içermesi bakımından bu şekilde sınıflandırılmaktadır. Bu türde üretilmiş meşhur örneklerin çoğunda hem gerçek hem de animasyon karakterler yer almaktadır.
Örnekler: Masum Sanık Roger Rabbit, Noel Gecesi Kabusu, Karanlığı Taramak
Çocuk Animasyon Filmi: Son derece belirli bir yaş aralığı için gerçekleştirilen yapımlardır. Genellikle son derece canlı ve renkli dünyaların yaratıldığı filmlerdir. Kiminde müzikal unsurların bulunmasının yanı sıra çoğu çok sert bir dile sahip değildir ve çocuklara yönelik konular içerirler. Yine çoğunda kahramanın ‘kötülük’ ile olan mücadelesine odaklanır.
Örnekler: Aladdin, Güzel ve Çirkin, Alis Harikalar Diyarında
Müzikal Animasyon: Anlatımda yoğun olarak müzikal unsurlara yer verilen animasyon türüdür. Aile ve çocukları hedefleyen yapımlardır. 1950 ve 1990’lar arasında Disney’in yoğun olarak ürettiği müzikal ağırlıklı animasyonlar bu türün genel çerçevesinin şekillenmesinde etkileyici olmuştur. Çocuklara yönelik üretilen animasyonlarda olduğu gibi, bu türde, yoğun olarak kötüye karşı yapılan mücadele konu edinilmektedir.
Örnekler: Pamuk Prenses, Aslan Kral, Güzel ve Çirkin
Aile Animasyonu: Animasyon türünde en geniş hedef kitleye sahip olan yapım türüdür. Genç kuşakları hedef alabilmek için bu türde de müzikal unsurlara sıkça yer verilir. Bunun yanı sıra tüm aile fertlerini kapsaması açısından mizahi ögelere de yer verilmektedir.
Örnekler: Oyuncak Hikayesi, Arabalar
Müzikal
Müzikal film yapımlarında anlatım müzik parçaları ve dans performansları ile sağlanır. Kullanılan şarkılar doğrudan anlatıma katkı bulunabileceği gibi sadece izleyici deneyimini arttırmak için de kullanılabilir. Bu tür filmler, genelde kostüm ve dekor çok önemli bir yer tuttuğu için büyük bütçelere sahiptir. Geleneksel müzikal yapımlarının merkezinde dans ve şarkı yeteneği yüksek yıldızlar yer alır. İzleyicinin gerçeklikten uzaklaştırmak amacıyla yapılan bu filmlerde genelde aşk konusu işlenmektedir.
Müzikal Film Örnekleri:
Grease: İyi bir kız ve bir serseri yaşadıkları yaz aşkı sonunda tesadüfen aynı okula denke gelirler ve aşklarını devam ettirip devam ettirmeme konusunda çelişkiye düşerler.
Şahane Macera: Utangaç ve gönülsüz bir tezgahtar model olması için Paris’e götürülür.
Yağmur Altında: Dünya sineması sessiz filmden sesli filme geçiş yaparken yıldız oyuncudan yoksun bir ekip yeni filmleri için dolambaçlı bir yöntem izlerler.
Müzikal Film Alt Türleri:
Broadway Müzikali: Sahnelenen bir oyunu beyaz perdeye aktaran müzikal türüdür. Çoğu sahnede başarıya ulaşmış oyunların yeniden yapımları olduğundan izleyici yoğun bir ilgi göstermektedir. Çok farklı konuları ele alabildiğinden dram ve komedi arasında çeşitli türlerde örnekleri bulunmaktadır.
Örnekler: Chicago, Benim Tatlı Meleğim
Müzikal Animasyon: Anlatımda yoğun olarak müzikal unsurlara yer verilen animasyon türüdür. Aile ve çocukları hedefleyen yapımlardır. 1950 ve 1990’lar arasında Disney’in yoğun olarak ürettiği müzikal ağırlıklı animasyonlar bu türün genel çerçevesinin şekillenmesinde etkileyici olmuştur. Çocuklara yönelik üretilen animasyonlarda olduğu gibi, bu türde, yoğun olarak kötüye karşı yapılan mücadele konu edinilmektedir.
Örnekler: Pamuk Prenses, Aslan Kral, Güzel ve Çirkin
Aile Müzikali: Hikayenin daha basit bir şekilde aktarıldığı bu yapımlarda dans ve müzik performansı daha ön plandadır. Daha geniş bir izleyici kitlesini hedef aldığından birçok yaş grubundan karakterler yer alır. Geniş bir izleyici kitlesine ulaşmak için oldukça geniş türde hikayeler işlenebilmektedir.
Örnekler: Neşeli Günler, Marry Popins
Çocuk Filmi
Genç yaş kuşağına yönelik hazırlanan film yapımlarıdır. Bu türde hazırlanan filmler ‘Genel İzleyici’ kategorisinde sınıflandırılırlar. Aile filmlerinde olduğu gibi çocuk filmleri de, hitap ettiği izleyici kitlesini göz önünde bulundurarak farklı konular işleyebilir. Bu nedenle aksiyon, dram vekomedi türünde yapımlar gerçekleştirilebilir. Çoğu örnekte hayalgücünün önemli yer tuttuğu fantastik unsurlara yer verilmektedir. Animasyona da yer verilen bu yapımlarda eğitici bir ton benimsenmektedir. Çoğu çocuk filminde, çocuklara yönelik ahlaki mesajlar içeren, kötülükle mücadeleyi içeren hikayeler işlenmektedir.
Çocuk Filmi Örnekleri:
The Muppet Movie: Muppet Show’dan tanıdığımız kuklalar Hollywood’u ziyaret etmeye karar verirler. Bu sırada kurbağa Kermit, bir restoran zincirin kuklası olması için yoğun bir baskıya maruz kalır.
Casper: Yeni evlerine tanışan küçük bir kız evde yaşayan sevimli bir hayalet ve onun kötü arkadaşlarıyla çeşitli maceralara atılır.
Rugrats: Ailece çıktıkları bir seyahatte kaybolan küçük çocuklar evlerine dönmeye çalışırken türlü zorlukları aşmak zorunda kalırlar.
Çocuk Filmi Alt Türleri:
Hayvan Filmi: Bir ve ya bir grup hayvanın eşlik ettiği çocuk filmi türüdür. Bu filmlerdeki hayvan karakteri ya başlrolde ya da hikayede önemli bir görevi üstlenen yardımcı bir rolde değerlendirilir. Bu filmlerde hayvan karakterler çoğunlukla konuşmak gibi insan özellikleri taşırlar. Genelde 12 yaş altı izleyiciler için yapılan bu filmler, basit bir ahlaki mesaj içeren kolay bir hikayeye sahiptir ve hikayelerinde eğlenceli karakterler yer alır.
Örnekler: Beethoven, Bebe
Animasyon Çocuk Filmi: Son derece belirli bir yaş aralığı için gerçekleştirilen yapımlardır. Genellikle son derece canlı ve renkli dünyaların yaratıldığı filmlerdir. Kiminde müzikal unsurların bulunmasının yanı sıra çoğu çok sert bir dile sahip değildir ve çocuklara yönelik konular içerirler. Yine çoğunda kahramanın ‘kötülük’ ile olan mücadelesine odaklanır.
Örnekler: Aladdin, Güzel ve Çirkin, Alis Harikalar Diyarında
Bilim-Kurgu
Bilim-kurgu filmleri, hikayelerinde varsayımsal ve bilimsel gerçekler içeren film yapımlarıdır. Genellikle geleceğe yönelik unsurlar bulunan bu filmlerde siyasi, toplumsal ve felsefi tartışmalara yer verilmektedir. Hikayeler gelecekte geçebileceği gibi, dünyada ya da başka bir gezegende de geçebilmektedir. Çoğunlukla, kahramanlar, kötü adamlar, keşfedilmemiş yerler, olağandışı görevler ve ileri teknoloji içerirler.
Bilim-Kurgu Film Örnekleri:
Matrix: Bir bilgisayar hacker’ının dünyanın alternatif bir dünyada varolduğunu öğrenmesi ile gelecek için amansız bir mücadele başlar ve seçilmiş kişi olduğunu öğrenen hacker bilgisayarlara karşı yürütülen savaşta insan ırkının devamı için savaşır.
2001: Uzay Yolu Destanı: Ay’da gizemli bir nesnenin keşfedilmesi üzerine insan ırkı, üstün zekaya sahip bir bilgisayar yardımıyla yeni bir göreve başlar.
Uzay Savaşları: Jedi’nin Dönüşü: Asiler İmparatorluk karşısında yürüttükleri savaş için Jabba’nın elinden Han Solo’yu kurtarırlar. Bu sırada Jedi Savaşçısı olan Luke Skywalker babası Darth Vader’ı karanlık taraftan çıkarmaya çalışır.
Bilim-Kurgu Film Alt Türleri:
Kıyamet Filmleri: Bilim-kurgu yapımların alt türü olan bu filmler yaklaşmakta olan bir felaketi konu alırlar. Söz konusu felaket, uzaylıların istilası, nükleer savaş, salgın hastalık ve ya doğal afetler olabilmektedir. Teknolojinin gelişmesi bu tür filmlerde önemli bir rol oynar ve ana çatışma genelde teknoloji üzerine kurulmaktadır. Bu türdeki çoğu yapım felaket üzerine odaklansa da kimi filmlerde felaket sonrası da işlenebilmektedir.
Örnekler: Kurtuluş Günü, Dünyalar Savaşı, Armageddon
Distopya Filmleri: Kötüye gitmekte olan dünyaya yönelik karamsar bir tablonun çizildiği yapımlardır. Gelecekte geçen bu filmlerde, şiddet, hastalıklar ve baskı üst düzeyde yer almaktadır. Diğer bir deyişle, ideal dünyanın tam tersini gösteren yapımlardır. Kıyamet filmlerine benzer konular işlenmektedir. Bu tür yapımlarda ortak olarak işlenen konular insansızlaştırma, bireyselliğin yok edilmesi, insan haklarının yitirilmesi ve tektipleştirmedir.
Örnekler: V For Vandetta, Mad Max, Blade Runner
Zaman Yolculuğu Filmleri: İsminden de anlaşılacağı üzere zaman yolculuğunu konu edinen filmlerdir. Genellikle bu tür filmlerde ileri teknolojinin kullanıldığı ya da uzayda gerçekleşen zaman yolculukları işlenmektedir. Alternatif tarihsel olgular, alternatif gerçekler ve paralel evrenler de bu tür içerisinde incelenmektedir.
Örnekler: Terminatör, Geleceğe Dönüş, Uzay Yolu
Uzay Filmleri: Uzay filmleri bilim-kurgu türü içerisinde en çok yapımı gerçekleştirilen alt türdür. Uzaylıların varlığını araştırmak, uzaylı istilası ve ya uzaylılar tarafından kaçırılma gibi kalıplaşmış konular işlenmektedir. Çoğu kez bu tür filmlerde hükümetin gizlediği bir gerçek ya da benzeri komplo teorileri vurgulanmaktadır. Çatışma genelde uzaylılar ile insanların bir arada yaşamı üzerinden kurulmaktadır.
Örnekler: Predator, Uzaylılar Saldırıyor, Alien.
Canavarlar ve Mutantlar: Bilim-kurgu türünde en çok yapımı gerçekleştirilen alt türlerden biridir. Korku filmlerinden farklı olarak bu yapımlardaki canavarların varoluşu bilimsel bir gerçeğe dayandırılmaya çalışılır. Canavarın yaratılmasına sebep olan bir kaza ya da deney filmin merkezinde yer alır. Çoğu örnekte mutantlar teknolojiden kaynaklanan bir sebeple değişim geçirmektedir.
Örnekler: Godzilla, Cloverfield, Yaratık
Macera
Macera filmleri bir kahramanın keşifleri ya da atıldığı maceraları konu edinen yapım türüdür. Kahramanın görevi genelde kayıp birini bulmak, bir hazineyi ele geçirmek olsa da asıl amaç bilinmezliğe yapılan bir yolculuk olarak ele alınmaktadır. Bu tür yapımlar, tarihi olgular üzerine kurulu ya da egzotik yerler geçebilir. Macera filmlerinde heyecan verici bulmacalar ve dallı budaklı engeller, kahramanın amacına ulaşmak için aşması gerekn zorluklar arasındadır.
Macera Filmi Örnekleri:
Karayıp Korsanları: Çekingen bir demirci, son derece özgür ruhlu bir korsanla iş birliği yaparak valinin kızı olan sevgilisini kurtarmaya çalışır.
Indiana Jones: Son Macera: Babasının kaybolması üzerine onu bulmaya çalışan ünlü arkeolog Indiana Jones, aynı zamanda Nazi’lerin Kutsal Kase’yi ele geçirmesine engel olmak zorundadır.
Ulusal Hazine: Modern zamanların hazine avcısı, Kurucu Babaların sakladığı bir hazineyi bulmak için FBI ile kıyasıya bir yarışa sürüklenir.
Macera Filmi Alt Türleri:
Kahramanlı Macera Filmi: İtinalı dekor tasarımı ve kostümlerin yer aldığı film yapımıdır. Bu tür yapımla genelde geçtiği döneme ait silahlar, kaleler ve dramatik savaşlar içerirler. Konu çoğu kez baskı altındaki bir kadın ve onun kahramanı etrafında şekillenir.
Örnekler: Üç Silahşörler, Zorro, Robin Hood
Suç
Suç filmleri, bir suç dahisinin eylemleri etrafında gerçekleşen yapımlardır. Çoğu kez bu filmlerde suçlunun yükseliş ve çöküş dönemleri işlenmektedir. Kimi yapımlarda ise suçlunun kurbanları da eş zamanlı olarak hikaye boyunca işlenmekte ve suça karışan diğer karakterlere de yer verilmektedir. Bu tür yapımlar hızlı bir kurguya sahiptir ve gizem havası filmin geneline yayılır. Bu gizem olay örgüsünden kaynaklanabileceği gibi karakterler üzerinden de oluşturulabilmektedir.
Suç Filmi Örnekleri:
Fargo: Borcu olan Minnesota’lı bir araba satıcısı, tanımadığı iki adamı kiralayarak fidey alabilmesi için karısını kaçırmasını ister.
Kuzuların Sessizliği: Bir FBI ajanı, bir seri katilin izini bulabilmek için, ünlü bir seri katil olan Dr. Hannibal Lector ile yakınlık kurar.
Rezervuar Köpekleri: Birbirini tanımayan bir avuç profesyonel suçlu, sonu kötü giden büyük bir elmas hırsızlığı için bir araya gelir.
Suç Filmi Alt Türleri:
Mafya Filmleri: Merkezinde bir mafya (benzeri bir yer altı örgütü) ve işlenilen suçların yer aldığı yapım türüdür. Genelde bu tür filmlerde mafyanın başındaki adamın yükseliş ve çöküş hikayesi aktarılır. Bu türde çekilen çoğu örnekte organize suçun etkilerini göstermekle birlikte, bireylerin sahip olduğu insanlık tartışmaya açılır.
Örnekler: Sıkı Dostlar, Yaralı Yüz, Köstebek
Kara Film(Film Noir): Bir alt tür olmaktan çok 1940 ve 1950’lerde yaygın olan polisiye filmlerinde baskın olan film dilini kullanan yapımlara denmektedir. Film noir, abartı aydınlatma ve gölgelerin kullanıldığı siyah-beyaz görüntüleriyle bilinmektedir. Baş karakteri genelde alaycı ve şüpheci bir kahramandır. Çoğu kara filmde dış ses kullanılır ve olay örgüsündeki kimi ayrıntıların flashback’ler üzerinden aktarılır.
Örnekler: Sunset Bulvarı, Malta Şahini, Pickpocket, Başarının Tatlı Kokusu, Orada Olmayan Adam.
Yeni Kara Film: Kara filmin özelliklerini esas alan yeni akım film türüne denir. Yeni görsel işitsel kayıt imkanları kara film temaları üzerinde uygulanır. Bu tür filmlerde kara filmlerin sahip olduğu konular günümüz toplumuna uyacak şekilde revize edilir.
Örnekler: Sürücü, Los Angeles Sırları, Günah Şehri
Suç-Gerilim: Gerilim filminin sahip olduğu unsurları, suç filmlerindeki olay örgüsüyle birleştiren yapımlardır. Bu film türüne ait hikayeler, genelde bir seri katil, hırsız gibi suçluları merkezine yerleştirecel şekilde oluşturulurlar. Geleneksel suç filmlerinden farklı olarak bu film türünde hem kahraman hem de kötü adam filmin merkezinde yer alabilir. Suç-gerilim türündeki filmlerde, hem aksiyon hem de psikolojik ögeler kullanarak gerilim yaratılmaktadır.
Örnekler: Face/Off, Olağan Şüpheliler, Kaçak
Aile
Yaşı küçük olan izleyici kesimi için üretilen yapımlardır. Aile filmleri sadece çocukları değil, ailenin tüm fertlerini kapsayacak şekilde hazırlanırlar. Konu ve olay örgüsü genç kitle için hazırlansa da yetişkin izleyicinin ilgisini çekebilmek amacıyla mizaha da yer verilmektedir. Bu tür esnekliğinden dolayı, komediden, drama, fantastik filmden animasyona kadar çeşitlilik gösterebilmektedir.
Aile Filmi Örnekleri:
Shrek: Huysuz bir org olan Şrek, elinden alınan bataklığını geri alabilmek adına geveze bir eşeğin yardımıyla bir prensesi, kötü kalpli Lord Farquaad’a teslim etmesi gerekmektedir.
Oz Büyücüsü: Bir hortuma yakalanıp kendisini büyülü bir dünyada bulan Dorothy, kendisini evine gönderebilecek olan tek kişi olan büyücünün peşine düşer.
E.T: Küçük bir çocuk dünyaya düşmüş bir uzaylıyla arkadaş olur ve ona evine geri dönebilmesi için yardım eder.
Aile Filmi Alt Türleri:
Aile Müzikali: Hikayenin daha basit bir şekilde aktarıldığı bu yapımlarda dans ve müzik performansı daha ön plandadır. Daha geniş bir izleyici kitlesini hedef aldığından birçok yaş grubundan karakterler yer alır. Geniş bir izleyici kitlesine ulaşmak için oldukça geniş türde hikayeler işlenebilmektedir.
Örnekler: Neşeli Günler, Marry Popins
Müzikal Animasyon: Anlatımda yoğun olarak müzikal unsurlara yer verilen animasyon türüdür. Aile ve çocukları hedefleyen yapımlardır. 1950 ve 1990’lar arasında Disney’in yoğun olarak ürettiği müzikal ağırlıklı animasyonlar bu türün genel çerçevesinin şekillenmesinde etkileyici olmuştur. Çocuklara yönelik üretilen animasyonlarda olduğu gibi, bu türde, yoğun olarak kötüye karşı yapılan mücadele konu edinilmektedir.
Örnekler: Pamuk Prenses, Aslan Kral, Güzel ve Çirkin
Epik
Epik film, tarihi olguları ve kişilikleri konu edinip çok daha geniş bir ölçekte aktaran yapım türüdür. Bu tür filmlerde tarihi gerçekler ikincil öneme sahiptir. Önemli olan hikayeyi görkemli bir dille aktarabilmektir. Epik filmlerde genelde konuyu destekleyecek zengin bir film müziği, etkileyici kostüm ve dekorlar kullanıldığından genelde yüksek bütçeli olan yapımlardır.
Epik Film Örnekleri:
Arabistan’lı Lawrence: Karmaşık ve tartışmalı bir İngiliz askeri, kendisini savaş zamanında Arab çöllerinin ortasındaki bir çatışmada bulur.
Gladyatör: Yolsuz bir prens tarafından ihanete uğratılan eski bir Roma generali, kendisini bir gladyatör olarak geliştirerek karısının ve oğlunun intikamını almak için Roma’nın yolunu tutar.
Er Ryan’ı Kurtarmak: Bir askeri birlik, üç kardeşi savaşta ölmüş olan bir askeri kurtarmak üzere görevlendirilirler.
Epik Film Alt Türleri:
Biyografik Film: Tarihi öneme sahip bir kişiliğin hayatını anlatan film türüdür. Hikayesini anlattığı kişiye yönelik yaklaşıma bağlı olarak bBu tür filmler birden farklı türde örnekler gösterebilirler. Yine tarihi gerçekler, bu tür filmlerde hedeflenen yapıma göre değişiklik gösterse de kişinin hayatını etkileyen önemli olaylar tarihle tutarlı bir şekilde aktarılmaktadır. Bu olaylar daha çok savaş, siyasi ve toplumsal mücadeleleri kapsamaktadır.
Örnekler: Arabistan’lı Lawrence, Malcolm X, Gandi
Dönem Filmi: Bu tür filmler tarihteki belirli bir dönemi ele alan yapımlardır. Belirgin olarak, seçilmiş olan dönemin siyasi, toplumsal ve kültürel yönleri aktarılmaya çalışılır. Bu tür yapımlar, çekim öncesinden çekim sonrasına kadar, makyaj, kostüm, dekor ve benzeri masraflarından ötürü oldukça büyük bütçeli yapımlardır.
Örnekler: Cesur Yürek, Rüzgar Gibi Geçti, Robin Hood
Savaş Filmi: Savaşın gerçekliğinin büyük bir ölçekte aktarıldığı yapım türüdür. Önemli savaşlara değindiği kadar savaşın sebep olduğu siyasi olaylar da konu edinilir. Çoğu kez bu filmlerde, olay bir baş karakter ile ekibi açısından gösterilerek savaşın birden çok farklı yüzü en acı haliyle aktarılmaya çalışılır.
Örnekler: Şindler’in Listesi, Kıyamet, Full Metal Jacket
Dini Film: Dini epik filmler, dini figürler kadar tarihte yer edinmiş önemli dini olaylar üzerine de kurulabilirler. Amerika’da genelde İncil’deki olgular üzerine çekilen filmler bu alt türde yer almaktadır.
Örnekler: On Emir, Ben-Hür, İsa’nın Çilesi, Nuh: Büyük Tufan
Dram
Dram türündeki yapımlar gerçekçi karakterlerin duygusal yönleri, ilişkileri ve bireyin bu yöndeki gelişimini konu edinen filmlerdir. Drama filmlerinde gelişim unsurunu birincil öneme sahip olsa da, dramatik temalar da hikayelerin oluşturulmasında büyük bir önem taşırlar. Bu temalar genelde ağır ve hayatın içinden gelen gerçek olaylardan esinlenilir.Kimi durumlarda kahramanımız bir iç çatışma yaşarken kimisinde dış bir neden de çatışmayı oluşturabilmektedir. Özetle drama filmi, dürüst bir şekilde insanın mücadelesini konu edinmeye çalışan bir türdür.
Dram Filmi Örnekleri:
Esaretin Bedeli: Karısını öldürmekten müebbet hapse mahkum edilmiş eski bir bankacı başka bir mahkumla sıkı bir dostluk kurar ve tüm tersliklere rağmen hapiste umudunu canlı tutmanın bir yolunu arar.
Baba: Yaşlanmakta olan bir mafya babası, ailesinin geleceğini ve kurduğu imparatorluğu güvence altına alabilmek için oğlunu işlerin başına geçmesi için ikna etmek zorundadır.
Kazablanka: İhtişamlı bir gece kulübünün sahibi, eski sevgilisi ve eşinin Nazi işgalindeki Fas’tan kaçmalarına yardım edip etmemek konusunda kararsızdır.
Dram Filmi Alt Türleri:
Biyografi: Biyografik ögelerin baskın olduğu dram filmleridir.Tarihi ve ‘gerçek olaylardan esinlenen’ filmlerden farklı olarak doğrudan gerçek kişi ve kişilerin hayatlarına odaklanır. Biyografik filmler kişilerin hayatının anlaşılır ve tutarlı bir resmini oluşturmaya çalışır. Bu nedenle daha ciddi ve ince bir hikaye anlatımı vardır.
Örnekler: Ray, Canavar, Fruitvale Station
Mahkeme Salonu: Mahkeme filmleri olay örgüsüne adalet sistemini yerleştiren yapımlardır. Hikaye genelde mahkeme salonunda geçmekte ve karakterleri, hakim, savcı, jüri, avukatlar ve sanıklardan oluşmaktadır. Kararın bir ölüm kalım meselesi olduğu hikayelerde gerilim unsuru önemli bir yer tutmaktadır.
Örnekler: Bir Kaç İyi Adam, Bülbülü Öldürmek, 12 Kızgın Adam
Dram-Komedi: Dram içerikli olup da önemli ölçüde komedi unsurlarına da yer veren film türüdür. Bu tür yapımlarda dram ve komedi ögesi dengeli bir şekilde verilmektedir. Bu denge ciddi konuları işlerken izleyicinin komedi unsurlarıyla rahatlamasını sağlamaktadır.
Örnekler: Küçük Gün Işığım, Gerçek Tennenbaum Ailesi, Hayat Güzeldir
Tarihi Dram: Tarihte yer alan belirli bir dönem ve ya kişileri ele alan film türüdür. Çoğu yapım gerçek olay ve olayları hikayenin merkezine taşır. Tarihi uyarlamanın daha esnek bir şekilde aktarıldığı örnekler de mevcuttur. Bu tür yapımlar dönemlerin ya da Kral, Başkan gibi kişilerin ihtişamlı hayatlarını inceleyen bir yapı sergilerler.
Örnekler: 300, Frost/Nixon, Otel Rwanda, İskoçya’nın Son Kralı
Melodram: İzleyicinin hassas olduğu konular üzerinden duygularına yüklenen yapım türüdür. Hikaye ve olay örgüsü, geleneksel dram filmlerine göre daha gerçek dışıdır. Yoğun olarak kadın izleyiciye yönelik hazırlana bu yapımlarda kahramanın başına gelen büyük bir kriz etrafında şekillendirilir.
Örnekler: Manolyaları Çalmak, Sofi’nin Seçimi, Canım Kardeşim
Dönem Filmi: Tarihin belirli bir dönemine odaklanan yapımlardır. Seçilen dönem hikayenin yanı sıra kostüme, dekora ve karakterlerin konuşmasına kadar etki edebilmektedir. Çoğu dönem draması bir romandan yola çıkılarak çekilmektedir. Geleneksel dramlara kıyasla süre olarak daha uzun yapımlardır.
Örnekler: Romeo ve Jülyet, Waterloo Muharebesi
Politik Dram: Bu tür yapımlarda, konu, olay örgüsü ve karakterler siyasi kişi ve konulardan seçilmektedir. Çoğu kez baş karakter siyasetteki yozlaşma ile karşılaşıp kendisini içsel ve dışsal bir çatışma içerisinde bulur. Çoğu siyasi film gerçeklere dayansa da bir çok örnek daha çok komplo teorileriyle ilgilenmektedir.
Örnekler: Bay Smith Washington’a Gidiyor, Başkan’ın Adamları, Z
Romantik Dram: Aşkın daha karmaşık olan yüzünü konu edinen yapımlardır. İki kişi arasındaki aşkın gerçekleşmesine engel olan unsur hikayenin merkezinde yer alır. Romantik dramalardaki engel, ailenin onay vermemesi, yasak aşk ya da taraflardan birinin psikolojik zaafları gibi farklı niteliklere sahip olabilir. Çoğu romantik drama, aşıkların karşılaştığı engelin büyüklüğü karşısında çaresiz kalıp ayrılmaları ile son bulur. Yetersizliklerin ya da kaderin kabulu olarak da ele alınabilir.
Örnekler: Titanik, Dr Jivago, İngiliz Hasta
Trajedi: Karakterin sahip olduğu bir zaaftan ötürü yaşadığı çöküşü ele alan dram yapımlarıdır. Trajedilerde karakterler genelde olağandışı zorluklarla karşılaşır ve bu engellere karşı genelde yanlış kararlar alarak tepki gösterirler. Karakterin kusurları bir yerden sonra öyle bir noktaya varır ki kimi örneklerde hikaye ölümle sonuçlanır.
Örnekler: Amerikan Güzeli, Bir Satıcının Ölümü, Muhteşem Gabsy
Aksiyon
Aksiyon filmleri, fiziksel aksiyonun film anlatımında ön planda olduğu yapımlardır. Kavga, dövüş, kovalamaca sahneleri gibi filmlerin geneline yayılan bir aksiyon söz konusudur. Hikaye genelde gerçekleştirilmesi çok zor bir amacı olan bir kahraman etrafında gerçekleşir.
Aksiyon Film Örnekleri:
Zor Ölüm: Teröristler tarafından işgal edilmiş bir binada mahsur kalan bir polis, teröristlerle anlayabilecekleri bir dilde hesaplaşır.
Kutsal Hazine Avcıları: Maceraperest bir arkeolog tüm dünyayı dolaşarak Nazileri dünyayı ele geçirecek kadar güçlü bir silahı elde etmelerine engel olmaya çalışır.
Aksiyon Film Alt Türleri:
Aksiyon Komedi: Adından anlaşılacağı üzere aksiyon ile mizahı buluşturan yapımlardır. Geleneksel aksiyon filmlerine göre aksiyon dozu daha düşük ancak karakterlerin komiklikleriyle ilgiyi devam ettiren film türüdür.
Örnekler: Sosyete Polisleri, Bitirim İkili
Felaket Filmi: Hikayesi önlenilemez gibi görünen bir felaket etrafında şekillenen film türüdür. Felaket doğal olabileceği gibi insan eliyle de üretilmiş olabilir. Çoğu örnekte yoğun bir görsel efekt kullanımı mevcuttur.
Örnekler: Twister, Havalimanı, Yangın Kulesi
Silahlı Kadınlar: Başrolünde silahlı kadın kahramanların yer aldığı aksiyon film türüdür. Çoğu örnekte silahın yanı sıra dövüş sporlarına başvurulmaktadır.Daha çok anime ve Hong Kong türü aksiyon filmleriyle yaygınlaşan bu tür Avrupa ve Amerika’da da ilgi görmüştür.
Örnekler: Kill Bill, Lara Croft, Nikita, Hanna
Aksiyon-Savaş: Aksiyon film unsurlarını merkezinde savaşın yer aldığı bir hikayeye uyarlanmış halidir. Sadece savaş sahneleriyle sınırlı kalmayan bu örneklerde savaş ve tarihe yönelik ciddi tartışmalar da aktarılabilmektedir.
Örnekler: Kıyamet, Batı Cephesinde Yeni Bir Şey Yok, Müfreze.